Từ đầu năm 2012 đến nay, ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai gặp rất nhiều khó khăn, do chủ trương của Chính phủ không cho phép xuất khẩu, ưu tiên làm nguyên liệu cung cấp cho các nhà máy chế biến sâu trong nước. Bên cạnh đó, một số dự án chế biến sâu trên địa bàn tỉnh có sử dụng nguyên liệu là khoáng sản chậm tiến độ đầu tư so với kế hoạch được phê duyệt nên đã không thúc đẩy ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản địa phương thực hiện đúng quy hoạch đề ra. Mặt khác, giá bán một số loại khoáng sản giảm mạnh, cự ly vận chuyển khoáng sản từ Lào Cai đến các nhà máy sản xuất trong nước xa hơn so với các tỉnh khác, kèm theo hạ tầng giao thông của tỉnh xuống cấp trầm trọng, chi phí vận chuyển cao. Do đó các loại khoáng sản được khai thác, chế biến trên địa bàn Lào Cai khó có thể cạnh tranh với cùng đối tượng khoáng sản được khai thác, chế biến tại các tỉnh, thành khác.

Đó là những nguyên nhân chính khiến thị trường tiêu thụ khoáng sản bị thu hẹp, ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản tỉnh Lào Cai gặp rất nhiều khó khăn. Đến giữa tháng 10 năm 2012, giá trị sản xuất công nghiệp ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản mới đạt xấp xỉ 50% kế hoạch năm, một số loại quặng được khai thác, chế biến đạt sản lượng rất thấp như: Quặng sắt đạt 3,7% kế hoạch; Fenspat đạt 25%, quặng chì, kẽm đạt 0%..., do đó các đơn vị khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn ít có cơ hội tái đầu tư, khó bố trí việc làm cho người lao động và thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Để tháo gỡ khó khăn cho các đơn vị khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn trong thời gian tới, UBND tỉnh Lào Cai đã đề ra các giải pháp cụ thể. Trước hết, yêu cầu đơn vị được cấp Giấy phép khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn hoàn thiện đầy đủ các thủ tục theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010 và các quy định khác có liên quan. Các cấp, các ngành tạo điều kiện tìm kiếm thị trường, tổ chức tháo gỡ khó khăn cho việc tiêu thụ từng nhóm sản phẩm được khai thác, chế biến trên địa bàn tỉnh như: quặng sắt, quặng đồng, Apatit, phốt pho vàng, phân lân các loại.... Tỉnh tạo điều kiện phát triển công nghiệp phụ trợ làm động lực phát triển ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản; đầu tư hoàn thiện hạ tầng Khu, Cụm công nghiệp để đưa các dự án khai thác, chế biến khoáng sản vào khu vực sản xuất tập trung nhằm thuận lợi cho công tác quản lý, xử lý môi trường, cung cấp điện, nước... phục vụ sản xuất. Tỉnh đẩy mạnh đào tạo, đào tạo lại người lao động, ban hành chính sách ưu đãi hợp lý để thu hút nguồn nhân lực có chất lượng cao đến Lào Cai công tác, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, mua sắm máy móc thiết bị, các chế độ ưu đãi đầu tư... đối với các dự án khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Tỉnh tập trung chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn vướng mắc và yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án chế biến sâu khoáng sản, khẩn trương đưa các nhà máy gang thép công suất 1 tấn/năm và nhà máy DAP số 2 công suất 350 ngàn tấn/năm vào hoạt động làm động lực phát triển ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản và công nghiệp phụ trợ. Đồng thời kiên quyết thu hồi các dự án chậm tiến độ để bàn giao lại cho các chủ đầu tư đủ năng lực thực hiện dự án; rà soát, bổ sung quy hoạch quản lý, thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản tỉnh Lào Cai cho phù hợp với các quy hoạch khác để làm căn cứ chỉ đạo, điều hành. Trong quy hoạch, làm rõ việc khai thác, chế biến gắn với địa chỉ tiêu thụ sản phẩm, từ đó giúp các đơn vị khai thác khoáng sản yên tâm về đầu ra tiêu thụ sản phẩm và các đơn vị chế biến sâu yên tâm về nguồn nguyên liệu ổn định cung cấp cho nhà máy.

Tỉnh Lào Cai đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương quan tâm giúp tỉnh đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông để đáp ứng được năng lực vận tải nguyên, nhiên vật liệu cung cấp cho các nhà máy và vận chuyển tiêu thụ sản phẩm sau chế biến; cấp kinh phí và cho phép tỉnh Lào Cai đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Tân An - Tân Thượng (huyện Văn Bàn) để đưa các dự án chế biến sâu khoáng sản dự kiến đầu tư vào khu công nghiệp này.

Theo ông Nguyễn Văn Vịnh, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai: Nếu những giải pháp trên được thực hiện, cùng với sự giúp đỡ của các Bộ, ngành Trung ương, sự chỉ đạo, điều hành năng động, quyết liệt của các cấp, các ngành trong tỉnh, thời gian tới, ngành công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản tỉnh Lào Cai sẽ lấy lại tốc độ tăng trưởng mạnh và xứng đáng là ngành công nghiệp mũi nhọn và là khâu đột phá để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo Báo Tài nguyên và Môi trường