Đoạn công trình đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai đang thi công tại Lào Cai.

Theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước (KBNN), tổng lượng vốn huy động được cho NSNN và đầu tư phát triển trong bốn tháng đầu năm đã đạt hơn 97 nghìn tỷ đồng, đạt 46,5% so với kế hoạch năm. Điều này cho thấy lượng vốn huy động được thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ (TPCP) là khá dồi dào.

Tuy nhiên, tình hình thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản tính đến hết tháng 4 cho thấy, lượng vốn chi đầu tư thuộc kế hoạch năm 2014 giải ngân qua hệ thống KBNN ước khoảng hơn 65 nghìn tỷ đồng, trong đó vốn xây dựng cơ bản giải ngân được hơn 39 nghìn tỷ đồng; vốn TPCP giải ngân được hơn 18 nghìn tỷ đồng; các nguồn vốn khác giải ngân được gần 8 nghìn tỷ đồng. Số liệu trên cho thấy, nguồn vốn cho đầu tư phát triển đã được thị trường vốn đáp ứng đủ, nhưng tỷ lệ giải ngân thấp đã dẫn đến lo ngại có thể xuất hiện tình trạng dư thừa vốn, bí đầu ra, trong khi nền kinh tế vẫn thực sự cần vốn đầu tư.

Giám đốc Ban quản lý dự án (BQLDA) hạ tầng Tả ngạn Hà Nội Nguyễn Thế Bình cho biết, dự án có tổng mức đầu tư là 1.400 tỷ đồng nhưng hiện nay, các nhà thầu đang tập trung đẩy nhanh tiến độ dự án đường 5 kéo dài và mới giải ngân được 300 tỷ đồng. Và không chỉ riêng Hà Nội mà ở các địa phương khác, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư cũng đạt mức thấp. Kết quả kiểm tra tình hình triển khai các dự án quốc lộ 1A của liên Bộ Tài chính - Giao thông vận tải tháng 4 vừa qua cũng cho thấy, tại dự án đầu tư xây dựng công trình mở rộng quốc lộ 1 tại tỉnh Khánh Hòa cũng chỉ mới giải ngân được 175,4 tỷ đồng/1.377 tỷ đồng vốn được bố trí năm 2014.

Vốn ít nên dự án chưa thực hiện được việc tạm ứng hợp đồng cho các nhà thầu. Tại tỉnh Ninh Thuận, tỷ lệ giải ngân cũng chỉ mới đạt 56,1 tỷ đồng/291 tỷ đồng vốn được bố trí năm 2014. Tại tỉnh Bình Thuận, tỷ lệ trên cũng mới chỉ đạt 139 tỷ đồng/1.611 tỷ đồng.

Tại cuộc họp kiểm điểm tiến độ triển khai các công trình và cụm công trình trọng điểm của thành phố giai đoạn 2011-2015 do UBND TP Hà Nội tổ chức vừa qua, những khó khăn về nguồn vốn, chậm giải phóng mặt bằng (GPMB), thiếu quỹ nhà tái định cư… là những nguyên nhân được đại diện các sở, ngành, BQLDA lý giải cho sự chậm trễ. Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, trong danh mục các công trình, cụm công trình trọng điểm, vẫn còn 22/40 dự án bị chậm tiến độ, trong đó có nguyên nhân nguồn lực hạn chế.

Kết quả kiểm tra của liên bộ Tài chính - Giao thông vận tải cũng cho thấy, đối với công tác thi công, xây lắp, có bốn vướng mắc cơ bản cần được giải quyết, tháo gỡ ngay. Trong đó, nhiều gói thầu hiện còn chưa phê duyệt dự toán do phải chờ thẩm định của Bộ Xây dựng; việc cung ứng vật liệu để phục vụ dự án gặp khó khăn khi một số mỏ đá có hiện tượng đầu cơ, găm hàng, tăng giá khi các dự án bước vào thi công đồng loạt…

Tuy nhiên, nguyên nhân quan trọng chính là tại các tỉnh được kiểm tra vừa rồi, có nhiều đoạn tuyến được thực hiện xen kẽ với các đoạn tuyến được đầu tư bằng nguồn vốn ODA nhưng một số nhà tài trợ ODA đã rút lui hoặc vẫn trong quá trình đàm phán… Vì thế, các đoạn tuyến này chưa được triển khai, gây khó khăn cho công tác GPMB toàn tuyến và ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc khai thác khi các đoạn tuyến khác được đầu tư bằng nguồn vốn TPCP hoàn thành, mở rộng.

Trước tình hình nguồn vốn “nghẽn” đầu ra, tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4 vừa qua, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản, nhất là các nguồn vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ, vốn ODA, vốn FDI. Sớm có giải pháp xử lý vốn hoặc tạm ứng cho các dự án cấp thiết. Đặc biệt là thu xếp đủ vốn đối ứng cho các dự án ODA và ứng vốn năm 2015 cho các dự án có khả năng hoàn thành trong năm 2014...

Để thúc đẩy tốc độ giải ngân vốn đầu tư từ NSNN, Bộ Tài chính đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương triển khai các giải pháp như khẩn trương hoàn thành việc phân bổ, giao dự toán NSNN năm 2014, đồng thời chỉ đạo chủ đầu tư tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư phát triển, nhất là đối với nguồn vốn NSNN, vốn TPCP, vốn các chương trình mục tiêu quốc gia, vốn ODA. Bộ cũng chỉ đạo toàn bộ hệ thống KBNN thực hiện thanh toán ngay khi có khối lượng nghiệm thu và thủ tục hồ sơ, thực hiện việc kiểm soát chi và thanh toán vốn kịp thời, bảo đảm không có trường hợp nào không có vốn để thanh toán ngay cho các dự án.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ thông báo công khai số liệu thanh toán định kỳ hàng quý đối với nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN và vốn TPCP để giúp các bộ, ngành và địa phương nắm rõ tỷ lệ thanh toán của mình, tăng cường chỉ đạo thực hiện kế hoạch và thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 2014.

Tại văn bản số 4575/BTC- ĐT ngày 10-4-2014 về việc thanh toán vốn đầu tư kế hoạch năm 2014, Bộ Tài chính khẳng định: trong trường hợp nếu chủ đầu tư đã nộp đủ hồ sơ theo quy định mà Kho bạc Nhà nước (KBNN) chậm thanh toán, KBNN sẽ phải chịu trách nhiệm về việc giải ngân chậm số vốn đã được giao của các đơn vị này.

Theo Báo Nhân dân điện tử