Thực hiện Kế hoạch số 338-KH/TU ngày 29/4/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp tỉnh Lào Cai.

Thực hiện quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Sở Tài chính đã dự thảo Tờ trình của Ủy ban nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai khóa XVI - Kỳ họp thứ 30 xem xét, thông qua Nghị quyết ban hành Quy định nguyên tắc thực hiện; sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các Nghị quyết quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai đảm bảo hoạt động khi sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, cụ thể như sau:

1. Sự cần thiết ban hành văn bản

a) Cơ sở chính trị, pháp lý

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 65/2025/QH15 ngày 19/02/2025;

Căn cứ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 64/2025/QH15 ngày 19/02/2025;

Căn cứ Nghị định số 78/2025/NĐ-CP ngày 01 tháng 4 năm 2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật;

Căn cứ Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07 tháng 4 năm 2025 của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 02 cấp;

Căn cứ Quyết định số 759/QĐ-TTg ngày 14 tháng 4 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 02 cấp;

Việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp đặt ra yêu cầu phải sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) là vô cùng cần thiết, nhằm:

(1) Phân định lại thẩm quyền và trách nhiệm: Khi bỏ cấp huyện, các nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm trước đây của cấp huyện sẽ cần được phân bổ lại cho cấp tỉnh, cấp xã hoặc các cơ quan chuyên môn khác. Điều này đòi hỏi phải sửa đổi các Nghị quyết của HĐND tỉnh cho phù hợp.

(2) Tăng cường năng lực cho cấp xã: Để cấp xã có thể đảm đương các nhiệm vụ được phân cấp từ cấp huyện, cần có sự điều chỉnh các quy định pháp luật trao quyền, tăng cường nguồn lực (ngân sách, nhân sự) và quy định rõ ràng về quy trình thực hiện.

(3) Tránh chồng chéo hoặc khoảng trống pháp lý: Nếu không sửa đổi, có thể dẫn đến tình trạng chồng chéo thẩm quyền giữa các cấp hoặc ngược lại, không có cơ quan nào chịu trách nhiệm đối với một số lĩnh vực nhất định.

(4) Thúc đẩy cải cách hành chính: Quá trình sửa đổi Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh quy định cơ chế chính sách lĩnh vực tài chính là cơ hội để rà soát, loại bỏ các quy định đã không còn phù hợp, chồng chéo, gây cản trở, từ đó thúc đẩy cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

(5) Đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước và nhân dân: Việc thay đổi mô hình chính quyền có thể ảnh hưởng đến cách thức người dân và doanh nghiệp tiếp cận các dịch vụ công. Các văn bản QPPL quy định các cơ chế, chính sách trên địa bàn tỉnh cần được sửa đổi để đảm bảo người dân, doanh nghiệp vẫn được hưởng đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp, thậm chí còn được hưởng dịch vụ tốt hơn, thuận tiện hơn.

b) Cơ sở thực tiễn

Việc ban hành Nghị quyết quy định nguyên tắc thực hiện; sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các Nghị quyết quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai đảm bảo hoạt động khi sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp là một yêu cầu tất yếu và cấp bách khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp. Quá trình này không chỉ là thay đổi về hình thức mà còn là sự tái cấu trúc sâu rộng về chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và tổ chức bộ máy, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước và phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.

2. Mục đích, yêu cầu xây dựng văn bản:

a) Mục đích xây dựng văn bản:

Mục đích chính của việc xây dựng dự thảo Nghị quyết quy định nguyên tắc thực hiện; sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các Nghị quyết quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai đảm bảo hoạt động khi sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp trong bối cảnh thực hiện chính quyền hai cấp là tạo ra một khung pháp lý vững chắc, phù hợp với mô hình tổ chức và phân cấp quản lý mới, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ nhân dân tốt hơn.

Nhằm xác định rõ thẩm quyền và trách nhiệm: Phân định một cách rành mạch chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp chính quyền (tỉnh và huyện) cũng như các cơ quan, đơn vị trực thuộc trong các lĩnh vực quản lý nhà nước. Điều này nhằm tránh chồng chéo, bỏ trống, hoặc đùn đẩy trách nhiệm.

Nhằm đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất của hệ thống pháp luật địa phương: Rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ các nghị quyết hiện hành không còn phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp. Điều này giúp hệ thống văn bản pháp luật của tỉnh trở nên nhất quán, minh bạch, dễ hiểu và dễ thực hiện.

Cải cách thủ tục hành chính: Điều chỉnh, cắt giảm các thủ tục rườm rà, không cần thiết; phân cấp mạnh mẽ các thủ tục về cho cấp xã giải quyết khi phù hợp, nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp.

Nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và phát triển kinh tế - xã hội: Thông qua việc ban hành các quy định mới, sửa đổi quy định cũ, nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi, khuyến khích đầu tư, sản xuất kinh doanh, khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương và nâng cao đời sống nhân dân.

b) Quan điểm chỉ đạo:

Tuân thủ Hiến pháp và Pháp luật: Dự thảo Nghị quyết tuyệt đối tuân thủ Hiến pháp, các luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và các văn bản pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên. Không trái với quy định của pháp luật hiện hành.

Nghị quyết thể hiện đúng các chủ trương, đường lối của Đảng về cải cách hành chính, tổ chức bộ máy nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và khả thi: Dự thảo phải được rà soát kỹ lưỡng để không mâu thuẫn với các văn bản pháp luật khác của tỉnh và của Trung ương. Đồng thời, phải có tính khả thi cao, dễ triển khai trong thực tiễn, phù hợp với năng lực quản lý của các cấp chính quyền và nguồn lực của địa phương.

Kế thừa và phát triển: Rà soát, đánh giá các nghị quyết hiện hành đang phát huy hiệu quả để tiếp tục kế thừa và hoàn thiện. Đồng thời, mạnh dạn loại bỏ những quy định đã lỗi thời, không còn phù hợp. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các mục đích và quan điểm này sẽ giúp nghị quyết đảm bảo chất lượng, làm nền tảng vững chắc cho việc triển khai thành công mô hình chính quyền hai cấp và thúc đẩy sự phát triển bền vững của tỉnh Lào Cai.

3. Bố cục và nội dung cơ bản của dự thảo: Dự thảo Nghị quyết của HĐND tỉnh gồm có 02 Điều, cụ thể như sau:

Điều 1. Ban hành kèm theo Nghị quyết này Quy định nguyên tắc thực hiện; sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các Nghị quyết quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai đảm bảo hoạt động khi sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Điều 2. Tổ chức thực hiện

(Nội dung Dự thảo Tờ trình của UBND tỉnh và Dự thảo Nghị quyết của HĐND tỉnh tải về)

Sở Tài chính gửi Sở Tư pháp thẩm định, cho ý kiến./.