
Ảnh minh họa - nguồn: internet.
Chính vì vậy, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính đề xuất một số giải pháp cần được thực hiện như sau: Đối với lĩnh vực thuế: Cần tăng cường CNTT vào hoạt động quản lý thuế. Áp dụng công nghệ dữ liệu số lớn (Big data) trong việc quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử. Bên cạnh việc xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý doanh nghiệp thương mại điện tử thì việc nghiên cứu, phát triển công cụ tìm kiếm thông minh trên mạng internet để phục vụ quản lý thuế theo thông lệ quản lý tại các nước phát triển (Nhật Bản, Hàn Quốc…) là cần thiết bởi sẽ xác định được những hoạt động thương mại điện tử chưa được kê khai thuế; ghi chép các kết quả làm bằng chứng để phục vụ cho quá trình tính thuế và thanh tra, kiểm tra.
Áp dụng công nghệ blockchain, trí tuệ nhân tạo vào hoạt động thuế điện tử, tăng tương tác giữa ngành thuế và người nộp thuế. Việc này sẽ tạo ra môi trường tương tác thuận lợi hơn giữa cơ quan quản lý thuế và người nộp thuế trong việc đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu thông qua việc kết nối mạng internet. Bên cạnh đó, cho phép người nộp thuế trực tiếp gửi hồ sơ khai thuế, hồ sơ hoàn thuế, lập giấy nộp tiền vào ngân sách nhà nước và giải quyết hoàn thuế bằng phương thức điện tử một cách nhanh chóng tại một địa chỉ duy nhất là Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Đồng thời cho phép người nộp thuế theo dõi tiến độ thực hiện thủ tục thuế. Ngoài ra, công nghệ Blockchain còn giúp ngành thuế tăng cường phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước có liên quan để trao đổi, thu thập, nắm bắt thông tin của các đơn vị có hoạt động kinh doanh
Đối với lĩnh vực hải quan: Ứng dụng IoTs trong quản lý, giám sát hải quan. Kiểm tra, kiểm soát vị trí hàng hóa xuất nhập khẩu là việc làm quan trọng với ngành Hải quan, đặc biệt là các loại hàng hóa vận chuyển bằng container. Do đó tất cả các hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu cần được seal định vị điện tử GPS có kết nối phần mềm quản lý của cơ quan hải quan. Việc làm này giúp Hải quan kiểm soát được hàng hóa đi qua khu vực thông quan, tránh tình trạng buôn lậu, trốn thuế.
Bên cạnh đó, mục tiêu của lĩnh vực hải quan là đến năm 2025 sẽ hoàn thành xây dựng CSDL trên cơ sở kết nối với trang thiết bị thông minh nhận dạng hình ảnh và ứng dụng phân tích dữ liệu lớn. Do vậy, trong thời gian tới, một mặt triển khai các thiết bị nhận dạng hình ảnh như hệ thống camera, máy soi container,... mặt khác, lĩnh vực này sẽ phải tích cực triển khai kết nối các trang thiết bị thông minh với hệ thống công nghệ thông tin và ứng dụng công nghệ phân tích dữ liệu lớn để nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát hải quan.
Tăng cường ứng dụng Big Data, BI trong quản lý doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp ngành Hải quan thu thập thông tin được đầy đủ, thống nhất phục vụ cho việc ra quyết định chính xác, hiệu quả. Đồng thời trong thời gian tới, cần hoàn thiện Hệ thống thông tin quản lý hỗ trợ ra quyết định, hệ thống này giúp thu thập các thông tin về các văn bản pháp luật về quản lý nhà nước về ngành cũng như các lĩnh vực liên quan, đồng thời tạo sự kết nối chặt chẽ giữa Tổng cục với các Cục, Chi cục tại địa phương. Việc này hỗ trợ cung cấp thông tin nhanh hơn đến các nhóm quản lý, đồng thời tăng thời gian, hiệu quả cho các hoạt động hội họp, trao đổi
Ứng dụng công nghệ di động, AI nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ công phục vụ người dân và doanh nghiệp. Bên cạnh việc tiếp tục triển khai hệ thống hải quan điện tử. Trong thời gian tới, ngành Hải quan cần tiếp tục nghiên cứu, áp dụng thành tựu của công nghệ di động thông minh (mobility) khi tích hợp vào hệ thống phần mềm quản lý của ngành như hệ thống hỗ trợ người sử dụng (HelpDesk) nhằm hỗ trợ đắc lực cho người dân và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục Hải quan. Trong dài hạn, phát triển hệ thống hải quan điện tử trên nền tảng di động để tạo điều kiện hơn nữa cho doanh nghiệp và người dân.
Đối với lĩnh vực chứng khoán: Thời gian tới, cần tiếp tục hoàn thiện hạ tầng, hệ thống công nghệ thông tin chứng khoán và nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới trong lĩnh vực chứng khoán. Trong ngắn hạn, tiếp tục nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin hiện có. Theo đó, triển khai các dịch vụ công điện tử (tra cứu, cung cấp thông tin) trên nền tảng di động thông minh, nâng cấp một số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 lên mức độ 4 trên nền tảng công nghệ di động. Tiếp tục ứng dụng công nghệ mạng xã hội để thu thập thông tin, dữ liệu về tin đồn liên quan đến chứng khoán và giao dịch chứng khoán từ các phương tiện thông tin đại chúng (báo mạng, mạng xã hội, diễn đàn xã hội...) với hệ thống tự động dò quét, tìm và tổng hợp thông tin, dữ liệu tin đồn về chứng khoán và giao dịch chứng khoán đã và đang đăng tải hoặc phát tán trên các phương tiện thông tin đại chúng qua Internet, đồng thời tự động phân loại thông tin, xử lý và lưu trữ theo các tiêu chí và yêu cầu. Đồng thời, nâng cấp, đảm bảo đồng bộ các hệ thống CSDL cốt lõi đối với Công ty chứng khoán, CSDL Nhà đầu tư nước ngoài FIMS, CSDL Người hành nghề chứng khoán; hệ thống công bố thông tin IDS; hệ thống giám sát giao dịch MSS.
Tăng cường các biện pháp bảo mật, đảm bảo an ninh thông tin. Để đảm bảo an toàn thông tin của nhà đầu tư, cần thiết áp dụng các hàng rào bảo vệ và xác định giới hạn phạm vi cho mỗi đối tượng được phép tiếp cận thông tin. Theo đó, giám sát chặt chẽ và giới hạn quyền truy nhập của bên thứ ba khi cho phép họ truy cập vào hệ, xác định các rủi ro mà các đơn vị thứ ba có thể phát sinh, ngăn chặn các truy nhập trái phép của vào hệ thống CSDL. Giám sát các yếu tố ảnh hưởng về bảo mật hệ thống một cách chủ động, có những hệ thống báo cáo chuẩn, ngăn ngừa và kiểm tra xác định mức độ vi phạm để có biện pháp khắc phục xử lý kịp thời. Đồng thời, hạn chế việc rò rỉ thông tin kinh doanh, mang lại hiệu quả hoạt động lâu dài.
Đồng thời, trên cơ sở các cơ hội và vấn đề, thách thức đặt ra từ bản thân các công nghệ như Blockchain, Big Data, ngành chứng khoán cần tiếp tục nghiên cứu và xem xét mức độ ứng dụng, lĩnh vực ứng dụng các công nghệ này, cũng như chuẩn bị hạ tầng nhằm tận dụng được cơ hội mà các công nghệ này mang lại như giám sát giao dịch, chống gian lận, thao túng, kiểm soát rủi ro...
Bên cạnh các giải pháp nêu trên, kinh nghiệm tại các nước cho thấy việc ứng dụng CNTT vào lĩnh vực Tài chính đòi hỏi đội ngũ nhân lực có chất lượng cao và nguồn lực tài chính phù hợp. Do vậy, trong thời gian tới ngành cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu của công nghệ mới. Đồng thời, cần xây dựng kế hoạch và chuẩn bị nguồn lực tài chính phù hợp để ứng dụng CNTT nhằm trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị, phần mềm phục vụ hoạt động của các đơn vị trong ngành.
(PV - Nguồn trích từ Tạp chí Tài chính điện tử - Bộ Tài chính)