Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái "Sự chủ động của ngành Tài chính góp phần tạo niềm tin của nhân dân, của doanh nghiệp". Ảnh: VPB.

Thu NSNN đạt 781 nghìn tỷ đồng

Bộ Tài chính cho biết, 6 tháng đầu năm 2021 thu NSNN đạt 781 nghìn tỷ đồng, bằng 58,2% dự toán, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm 2020, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2019; trong đó, thu nội địa đạt 56,3% dự toán, tăng 13,9%; thu từ dầu thô đạt 80,7%, giảm 12,2%; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 69,5% dự toán, tăng 37,5% so với cùng kỳ năm 2020. 

Cả nước có 60/63 địa phương đảm bảo tiến độ dự toán thu nội địa (đạt trên 50%), trong đó 48 địa phương đạt trên 55% dự toán; có 54/63 địa phương có tăng trưởng thu, trong đó một số địa phương có mức tăng trưởng thu trên 15% so với cùng kỳ năm 2020. Kết quả thu NSNN 6 tháng được đánh giá là tích cực. Trong đó, các khoản thu từ hoạt động sản xuất – kinh doanh đều đạt trên 52% dự toán và tăng trên 17% so với cùng kỳ. 

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến rất phức tạp, đặc biệt là ở một số địa phương trọng điểm kinh tế, tập trung các khu công nghiệp lớn, nếu không sớm kiểm soát được tình hình dịch bệnh sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh tế và kết quả thu NSNN trong các tháng tiếp theo. 

Theo Bộ Tài chính, thực hiện chi NSNN 6 tháng đầu năm ước đạt 694,4 nghìn tỷ đồng, bằng 41,2% dự toán; trong đó: chi đầu tư phát triển đạt 28,1% dự toán, chi trả nợ lãi đạt 51,6% dự toán, chi thường xuyên đạt 48,3% dự toán, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi phát sinh theo tiến độ thực hiện và dự toán được giao của các đơn vị sử dụng ngân sách.

Riêng về chi đầu tư phát triển, đến hết tháng 6/2021, các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương mới phân bổ được 88,3% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao; giải ngân vốn 6 tháng đầu năm mới đạt 29,02% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2020 đạt xấp xỉ 33,04% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn so với cùng kỳ, đặc biệt là vốn đầu tư ngoài nước (6 tháng mới đạt xấp xỉ 7,4% kế hoạch), chưa tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nguyên nhân chủ yếu là do các Bộ, ngành và địa phương, chủ dự án chậm trễ, không có khối lượng thực hiện để thanh toán.

Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, trong tháng 6/2021, Bộ Tài chính đã chủ động tổ chức Hội nghị trực tuyến với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để rà soát, tháo gỡ khó khăn và đề xuất giải pháp thúc đẩy giải ngân nguồn vốn ODA năm 2021. Đồng thời chỉ đạo hệ thống Kho bạc nhà nước rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, thủ tục giải ngân, tạo thuận lợi khuyến khích các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện và nghiệm thu khối lượng xây dựng cơ bản đã hoàn thành, gửi hồ sơ thanh toán đến Kho bạc nhà nước.

Theo Bộ Tài chính do tiến độ chi thấp hơn tiến độ thu ngân sách, nên về tổng thể cân đối NSNN 6 tháng đầu năm có thặng dư (thu lớn hơn chi); trong đó, cân đối ngân sách trung ương bội chi khoảng 63 nghìn tỷ đồng, ngân sách địa phương thặng dư xấp xỉ 150 nghìn tỷ đồng. 

Trong bối cảnh chịu tác động của đại dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ đề xuất ban hành và ban hành theo thẩm quyền các giải pháp chính sách tài khóa tiếp tục thực hiện trong năm 2021 để phòng, chống dịch, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân gặp khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19. 

Cụ thể, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất báo cáo Chính phủ ban hành Nghị định số 52/2021/NĐ-CP ngày 19/4/2021 về gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất năm 2021; ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản miễn giảm nhiều loại phí, lệ phí trong năm 2021. Đồng thời chỉ đạo cơ quan thuế, hải quan triển khai kịp thời các chính sách: cho phép tính vào chi phí các khoản chi ủng hộ, tài trợ (tiền, hiện vật) cho các hoạt động phòng, chống dịch Covid-19 khi xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp theo Nghị định số 44/2021/NĐ-CP ngày 31/3/2021 của Chính phủ; giảm 30% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay đến hết năm 2021 theo Nghị quyết số 1148/2020/UBTVQH14 ngày 21/12/2020 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại Hội nghị trực tuyến “Sơ kết công tác tài chính - ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm
và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2021” của ngành Tài chính ngày 16/7/2021. Ảnh: VPB.

Kết quả thực hiện 6 tháng đầu năm 2021 đã miễn, giảm, gia hạn các khoản thuế, tiền thuê đất, phí, lệ phí 27,5 nghìn tỷ đồng, trong đó: cơ quan thuế đã tiếp nhận, xử lý kịp thời, đúng quy định cho 52,38 nghìn người nộp thuế gửi giấy đề nghị gia hạn, với tổng số thuế, tiền thuê đất được gia hạn khoảng 23,2 nghìn tỷ đồng; thực hiện miễn giảm khoảng 4,3 nghìn tỷ đồng các khoản thuế, phí, lệ phí cho các đối tượng. Qua đó giúp doanh nghiệp, người dân giảm bớt khó khăn, tiếp tục duy trì các hoạt động sản xuất - kinh doanh.

Trong bối cảnh “chống dịch như chống giặc”, cả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương đã ưu tiên bố trí kinh phí cho công tác phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19. Trong 6 tháng đầu năm, NSNN đã chi 4,65 nghìn tỷ đồng; tính từ năm 2020 đến hết tháng 6/2021, đã chi 21,5 nghìn tỷ đồng, trong đó 8,4 nghìn tỷ đồng cho công tác phòng chống dịch Covid-19 (mua vắc-xin, vật tư, trang thiết bị y tế, hỗ trợ các đối tượng bị cách ly, phụ cấp cho lực lượng tham gia phòng chống dịch); 13,1 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 theo các Nghị quyết 42/NQ-CP ngày 09/4/2020 và 154/NQ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ.

Để tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ mua và sử dụng vắc-xin tiêm phòng Covid-19, Bộ Tài chính đã trình Chính phủbổ sung 1.237 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2021; trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bố trí 13,3 nghìn tỷ đồng từ nguồn tiết kiệm chi và kinh phí còn lại của ngân sách trung ương năm 2020; thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 để huy động tài trợ, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Đến nay, Quỹ vắc-xin đã huy động được khoảng 8 nghìn tỷ đồng, một số địa phương chủ động bố trí nguồn ngân sách địa phương và huy động đóng góp để đảm bảo nguồn kinh phí mua vắc-xin phòng Covid-19 khoảng 2,5 nghìn tỷ đồng, tổng cộng nguồn lực khoảng 25 nghìn tỷ đồng.

Ngày 30/6/2021, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định sử dụng 7,65 nghìn tỷ đồng để mua và sử dụng vắc-xin phòng Covid-19.

Thực hiện Nghị quyết số 58/NQ-CP ngày 08/6/2021 của Chính phủ, yêu cầu các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương thực hiện cắt giảm tối thiểu 50% kinh phí hội nghị, công tác trong và ngoài nước và tiết kiệm thêm 10% chi thường xuyên khác còn lại của năm 2021 để bổ sung nguồn phòng, chống dịch Covid-19, tăng chi đầu phát triển và giảm bội chi NSNN năm 2021. Bộ Tài chính đã có văn bản số 6299/BTC-NSNN ngày 11/6/2021 hướng dẫn các bộ, cơ quan Trung ương và các địa phương thực hiện cắt giảm, tiết kiệm chi thường xuyên năm 2021.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 01/7/2021 về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19; đảm bảo nguồn kinh phí NSNN để thực hiện các chính sách này.

Bộ Tài chính đã chủ động điều hành, tăng cường quản lý nợ Chính phủ, nợ Chính phủ bảo lãnh; giám sát chặt chẽ nợ chính quyền địa phương, đảm bảo các chỉ số nợ năm 2021 trong phạm vi Quốc hội quyết định. Chủ động điều hành phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp với tiến độ thu, chi NSNN, trên cơ sở sử dụng hiệu quả ngân quỹ nhà nước, tiếp tục cơ cấu lại nợ công. Trong 6 tháng đầu năm, đã phát hành 141,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ để trả nợ gốc đến hạn của ngân sách trung ương, kỳ hạn phát hành trái phiếu Chính phủ 12,19 năm, lãi suất bình quân 2,26%/năm. Thực hiện trả đầy đủ, đúng hạn các khoản nợ theo cam kết.

Kết quả tích cực từ phát triển kinh tế -xã hội, tài chính – NSNN đã góp phần củng cố xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Đối với thị trường chứng khoán: Trong 6 tháng năm 2021, Bộ Tài chính đã: tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và chính sách phát triển thị trường; tăng cường công tác quản lý các tổ chức kinh doanh chứng khoán, hoạt động phát hành chứng khoán và công ty đại chúng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm, nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường. 

Tính đến hết ngày 30/6/2021, chỉ số VN-Index đạt 1.408,55 điểm, tăng 27,6% so với cuối năm 2020. Quy mô vốn hóa đạt 6.838 nghìn tỷ đồng, tăng 29,2% so với cuối năm 2020; giá trị giao dịch bình quân khoảng 32,4 nghìn tỷ đồng/phiên trong 6 tháng đầu năm, tăng 203,5% so với năm 2020. 

Đối với thị trường bảo hiểm: Bộ Tài chính đã tập trung chỉ đạo xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý, trong đó có dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 23/2018/NĐ-CP ngày 23/02/2018 quy định về bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc; dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 119/2015/NĐ-CP ngày 13/5/2015 quy định bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng; đề án bảo hiểm tài sản công.

Tổng doanh thu phí bảo hiểm 6 tháng đạt 96,8 nghìn tỷ đồng, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm 2020; tổng tài sản đạt 633,8 nghìn tỷ đồng, tăng 22,7%; đầu tư trở lại nền kinh tế đạt 520,5 nghìn tỷ đồng, tăng 25,8%.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: VPB.

Trong 6 tháng đầu năm, Bộ Tài chính đã chủ động theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, thị trường, nhất là các mặt hàng nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào của hoạt động sản xuất - kinh doanh; phân tích, đánh giá, thường xuyên cập nhật kịch bản điều hành giá phù hợp với tình hình thực tế; đồng thời, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương triển khai các giải pháp bình ổn giá cả thị trường để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội và gắn với yêu cầu đặt ra cho công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Với các giải pháp đã thực hiện, giá cả thị trường được giữ ổn định, nguồn cung hàng được đảm bảo, kể cả trong những khu vực cách ly do dịch Covid-19, chỉ số giá bình quân (CPI) tăng 1,47% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016; góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra năm 2021 (không quá 4%).

Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ đề án “Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021-2025”; đồng thời tập trung xây dựng Nghị định về quản lý, sử dụng nguồn thu từ chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập và chuyển nhượng vốn nhà nước.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, đã thực hiện thoái vốn tại 12 doanh nghiệp, với giá trị sổ sách là 286,6 tỷ đồng, thu về 2.165 tỷ đồng.

Tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước chậm so với kế hoạch đề ra, việc rà soát, sửa đổi, bổ sung danh mục và kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn còn kéo dài, chưa đảm bảo tính kịp thời, khả thi. Việc triển khai bán cổ phần của nhiều doanh nghiệp không đạt được kết quả theo kế hoạch đề ra, ảnh hưởng đến nguồn thu NSNN, thu từ hoạt động sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước.

Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 67/2021/NĐ-CP thay thế Nghị định số 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017 của Chính phủ quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công; xin ý kiến Bộ Tư pháp dự thảo Nghị định quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác công trình cấp nước sạch cho khu dân cư. Đồng thời, hướng dẫn các địa phương về nguồn kinh phí và cơ chế mua sắm trong điều kiện dịch Covid-19 đối với phương tiện, trang thiết bị, hóa chất, vật tư, sinh phẩm phục vụ phòng chống dịch Covid-19. Tính đến hết ngày 30/6/2021, Bộ Tài chính đã phê duyệt mới phương án sắp xếp lại, xử lý đối với 929 cơ sở nhà, đất.

Công tác quản lý, mua sắm tài sản công tại các bộ, ngành và địa phương năm 2021 tiếp tục chuyển biến, đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm theo đúng tinh thần của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và các văn bản hướng dẫn. 

Trong 6 tháng đầu năm, Bộ Tài chính đã thực hiện trên 33,1 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra; kiểm tra trên 323,9 nghìn hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp; điều tra chống buôn lậu bắt giữ, xử lý 7,1 nghìn vụ vi phạm trong lĩnh vực hải quan. Qua đó, kiến nghị xử lý tài chính 30,2 nghìn tỷ đồng, trong đó kiến nghị thu nộp NSNN 6,2 nghìn tỷ đồng (đã thu nộp 3,4 nghìn tỷ đồng); giảm lỗ, giảm khấu trừ và xử lý tài chính khác 22,6 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, tình trạng nợ thuế của doanh nghiệp có xu hướng tăng. Tổng số nợ thuế nội địa đến 30/6/2021 ước gần 116 nghìn tỷ đồng, tăng 20,8 nghìn tỷ đồng so với thời điểm cuối năm 2020. Tình trạng gian lận, trốn lậu thuế, nhất là quản lý thu thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên môi trường mạng còn phức tạp, đòi hỏi ngành Tài chính cần làm tốt hơn công tác quản lý.

Với vai trò là đầu mối giúp việc Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Tổng cục Hải quan đã tích cực phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều giải pháp đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; đã bắt giữ trên 7,1 nghìn vụ vi phạm trong lĩnh vực hải quan với trị giá trên 1,5 nghìn tỷ đồng, thu nộp NSNN 93 tỷ đồng; cơ quan Hải quan đã ban hành quyết định khởi tố 11 vụ án hình sự và chuyển các cơ quan khác khởi tố 37 vụ.

Trong 6 tháng đầu năm, Bộ Tài chính đã tích cực tham gia các hoạt động hợp tác tài chính khu vực, song phương và đa phương trong khuôn khổ ASEAN, ASEAN+3, APEC, G20, OECD… Đồng thời tiếp tục thực hiện cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt trong khuôn khổ các hiệp định thương mại tự do, hiệp định/thỏa thuận thương mại song phương; cũng như cập nhật các các đánh giá, khuyến nghị của các tổ chức tài chính quốc tế để ứng phó với tác động của đại dịch Covid-19. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trong nước, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh.  

Trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội khó khăn, dịch bệnh diễn biến phức tạp, nhờ có sự chỉ đạo sát sao, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp với quyết tâm cao ngay từ đầu năm, ngành Tài chính đã quyết tâm, nỗ lực phấn đấu, tập trung thực hiện đầy đủ, đồng bộ các giải pháp tài chính - NSNN đã đề ra; điều hành thu, chi ngân sách chủ động, linh hoạt, kịp thời ứng phó với dịch bệnh, ổn định đời sống xã hội; kiểm soát chặt chẽ bội chi NSNN và nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép; kết quả thu NSNN 6 tháng tích cực, chi NSNN quản lý chặt chẽ, tiết kiệm, tăng nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19; giá cả, thị trường được kiểm soát; các thị trường tài chính tiếp tục phát triển; tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính, góp phần quan trọng thực hiện “nhiệm vụ kép” - vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo đời sống nhân dân; duy trì đà tăng trưởng kinh tế và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Một số giải pháp triển khai các nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm

Bộ Tài chính cho rằng để đạt được mức tăng trưởng cả năm 6-6,5% cần thực hiện 10 giải pháp sau: Một là, tiếp tục kiên định thực hiện thắng lợi mục tiêu “kép” - vừa tập trung phòng chống dịch hiệu quả, vừa ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển sản xuất - kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân. Kiên quyết hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2021 đã đề ra.

Hai là, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, các đề án tài chính - NSNN theo chương trình công tác của Chính phủ và yêu cầu thực tế, đảm bảo yêu cầu về thời hạn, chất lượng, khả thi.

Ba là, tổ chức thực hiện tốt các luật thuế và nhiệm vụ thu NSNN năm 2021; quyết tâm thu đạt mức cao nhất dự toán Quốc hội quyết định.

Bốn là, điều hành NSNN chặt chẽ. Kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong việc mua sắm công, nhất là vắc-xin, vật tư, trang thiết bị y tế phục vụ phòng, chống dịch Covid-19.

Năm là, tăng cường công tác quản lý giá, thị trường; tiếp tục phát triển đồng bộ các loại hình thị trường tài chính. 

Sáu là, đẩy mạnh tái cấu trúc, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Bảy là, rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, hiệu lực, hiệu quả và đẩy mạnh đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập, giá dịch vụ công.

Tám là, siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch; chống buôn lậu, gian lận thương mại; thực hiện nghiêm các kết luận thanh tra, kiểm toán.

Chín là, chủ động hợp tác, hội nhập tài chính quốc tế.

Mười là, chuẩn bị tốt các điều kiện và tổ chức xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán NSNN năm 2022, kế hoạch tài chính - NSNN 3 năm 2022-2024 và kế hoạch tài chính 5 năm 2021-2025.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng nhiệm vụ của ngành Tài chính 6 tháng cuối năm 2021 rất nặng nề, đặc biệt trong điều kiện còn nhiều khó khăn, thách thức do dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quyết tâm cao và truyền thống đoàn kết của cả hệ thống chính trị nói chung, của ngành Tài chính nói riêng, Bộ Tài chính sẽ hoàn thành cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ tài chính - NSNN cả năm 2021 đã đề ra.